بر اساس منابع معتبر علمی

این مقاله بر اساس مقاله های معتبر علمی که منابع آن در متن ذکر شده، تهیه شده است.

چربی احشایی و چربی زیرپوستی چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟ چه چیزی باعث چاقی شکم می شود؟

چاقی شکمی غالبا با افزایش چربی احشایی ایجاد می شود و مجموع چربی زیرپوستی در ناحیه شکم و چربی احشایی را به عنوان چاقی شکمی می شناسیم.

درحالی که چربی زیرپوستی خطر زیادی برای بدن ندارد و به راحتی حذف می شود، چربی های احشایی بسیار خطرناک بوده و در صورت افزایش آنها امکان ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و… بیشتر می شود.

تعریف چربی های زیرپوستی یا زیرجلدی

به نوعی چربی که در زیر پوست قرار دارد، چربی زیرپوستی گفته می شود. این چربی برای محافظت از پوست ضروری است اما افزایش مقدار آن می تواند باعث بیماری های جدی سلامتی از جمله بیماری قلبی، دیابت و سکته مغزی شود. بهترین راه برای کنترل میزان این چربی، تغذیه سالم و ورزش است.

از فواید چربی زیرپوستی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دمای بدن را کنترل می کند و اجازه نمی دهد بدن بیش از اندازه گرم یا سرد شود.
• لایه میانی پوست (درم) را با بافت همبند به ماهیچه ها و استخوان ها می چسباند.
• کمک می کند تا اعصاب و رگ های خونی از پوست به ماهیچه ها برسند.
• از ماهیچه ها و استخوان ها در برابر ضربات و آسیب های خارجی محافظت می کند.

چربی احشایی چیست؟

این نوع چربی ها در داخل عمق بدن و حفره شکمی قرار دارند و اندام های حیاتی مانند معده، کبد، روده و… را می پوشانند. تحقیقات نشان می دهند که چربی های احشایی بسیار خطرناک تر از چربی های زیرپوستی هستند.

در زنان با گذر زمان و در دوره میان سالی، جذب چربی افزایش می یابد ( بیشتر از مردان ) . این چربی در شکم ذخیره می شود و اندام های داخلی را می پوشاند.

در گذشته چربی ها تنها منبعی برای تولید انرژی شناخته می شدند اما تحقیقات نشان دادند که سلول چربی همانند یک غده درون ریز است که هورمون‌ها و مولکول‌های دیگری ترشح می‌کند و تأثیرات گسترده‌ای بر سایر بافت‌ها دارند.

چربی های زیرپوستی به دلیل اینکه درست زیر پوست قرار دارند، به راحتی قابل لمس هستند اما چربی های احشایی در اطراف اندام های داخلی وجود دارند و قابل لمس و مشاهده نیستند.

تفاوت چربی زیرپوستی و چربی احشایی

چربی زیرپوستی نسبت بیشتری از مولکول‌های مفید را تولید می‌کند و چربی احشایی بیشتر مولکول هایی را تولید می کند که برای سلامتی مضر است. چربی احشایی اکثرا پروتئین‌هایی به نام سیتوکین‌ها را می‌سازد که باعث التهاب می شود و یک عامل خطر برای بیماری‌های قلبی و سایر بیماری‌های مزمن است. همچنین یک پیش ماده برای آنژیوتانسین تولید می کند، پروتئینی که باعث انقباض عروق خونی و افزایش فشار خون می شود.

چربی احشایی را می توان با MRI و سی تی اسکن اندازه گیری کرد. اما یکی از راه های کم هزینه و در دسترس تر اندازه گیری BMI است که در ادامه به آن می پردازیم.

علت ایجاد چربی زیرپوستی چیست؟

در بدو تولد، این ژنتیک است که مشخص می کند با چه میزان چربی زیرپوستی متولد می شوید. میزان آن برای هرکس متفاوت است. اما به مرور زمان عوامل محیطی روی این چربی ها تاثیر می گذارند.

رژیم غذایی ناسالم و سرشار از غذاهای چرب، فست فود و عدم تحرک شما روی چربی زیرپوستی تاثیر دارد. اگر توده عضلانی کمی دارید و ورزش های هوازی انجام نمی دهید یا اگر دیابت دارید و به انسولین مقاوم هستید، امکان افزایش چربی زیرپوستی در شما بیشتر است.

نقش ژنتیک در چاقی شکمی

چاقي شكمي از مجموع چربي هاى احشايي و زير پوستىِ ناحيه شكم ايجاد مي شود. تفاوت هاى ژنتيكي باعث مي شوند نحوه تجمع چربي در افراد متفاوت باشد. يعني بدن برخي از ما، بيشتر، چربي را به صورت زير پوستي و برخي ديگر بيشتر به صورت چربي هاي احشايي ذخيره مي كند. مثلا تفاوت هاي ژنتيكي ميتوانند باعث شوند ، فردي با وزنِ مناسب، چربي احشايى بالايي داشته باشد كه براي سلامتي بسيار مضر است.

تست های اُسميوم و پلاتينيومِ “ژن و فيت” با بررسی ژنتيكتان به شما مي گويند نحوه تجمعِ چربي در بدن شما بيشتر به صورت چربی های زيرپوستی است يا چربی هاي احشایی

سطح بالای چربی زیرپوستی و احشایی چه خطراتی دارد؟

چربی های زیرپوستی در سطح نرمال برای بدن مفید هستند. از بدن محافظت می کنند و به عنوان یک منبع انرژی عمل می کنند. اما سطح بالای این نوع چربی برای بدن مضر است و عموما سطح بالای چربی زیرپوستی، باعث افزایش چربی احشایی نیز می شود. افزایش چربی احشایی خطرات زیادی برای بدن دارد مانند:

سرطان

چربی اضافی خطر ابتلا به برخی سرطان ها را افزایش می دهد.

بیماری های مربوط به کیسه صفرا

مانند سنگ های صفراوی که می تواند منجر به التهاب کیسه صفرا شود.

کبد چرب

تجمع زیاد چربی در کبد باعث ایجاد کبد چرب می شود و در عملکرد کبد اختلال ایجاد می کند.

فشار خون بالا

افزایش چربی داخل رگ ها باعث تنگ شدن عروق شده و خون نیاز به فشار بیشتری برای عبور از عروق خونی دارد.

بیماری های کلیوی

تجمع بالای چربی باعث آسیب به کلیه ها شده و در نتیجه نمی توانند خون را به خوبی تصفیه کنند.

بیماری های قلبی

افزایش چربی دور قلب می تواند باعث ایجاد مشکلات قلبی شود. چاقی شکمی نیز می تواند باعث بیماری شود. مطالعه ای که بر روی زنان اروپایی در سنین ۴۵ تا ۷۹ سال انجام شد به این نتیجه رسید که کسانی که دور کمر بزرگتری دارند، بیش از دو برابر در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی هستند. این خطر حتی در مقایسه با عوامل دیگر از جمله فشار خون، کلسترول و سیگار کشیدن تقریباً دو برابر بود. حتی در زنان سالم و غیر سیگاری، هر ۵ سانت اندازه دور کمر اضافی، خطر ابتلا به این بیماری ها را تا ۱۰ درصد افزایش می دهد.

استئوآرتریت

استئوآرتریت نوعی بیماری است که باعث درد، تورم و کاهش حرکت در مفاصل می شود.

آپنه خواب

آپنه خواب نوعی اختلال است که در آن هنگام خواب به طور منظم نفس نمی‌کشید.

سکته مغزی

سکته مغزی زمانی رخ می دهد که جریان خون به مغز به طور ناگهانی به دلیل انسداد یا ترکیدن رگ خونی در مغز قطع شود.

دیابت نوع ۲

زمانی که قند خون شما بسیار بالا باشد ممکن است به دیابت نوع ۲ مبتلا شوید.

زوال عقل

تحقیقات نشان داده است که افرادی که در اوایل دهه ۴۰ زندگی خود دارای چاقی شکمی بودند، در مقایسه با افرادی که شکم کوچک تری در آن سن داشتند، تقریباً سه برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل (از جمله بیماری آلزایمر) در اواسط زندگی خود بودند.

آسم

تحقیقات نشان داده است زنانی که چاقی شکمی بالایی داشتند (دورکمر بالای ۸۸.۹ سانتی متر) نسبت به زنانی که چربی شکم آنها در محدوده نرمال بود، بیشتر در معرض ابتلا به آسم هستند. محققان بر این باورند که چربی احشایی خطر ابتلا به آسم را بیش از سایر عوامل افزایش می دهد زیرا باعث التهاب در سراسر بدن از جمله در مجاری تنفسی می شود.

سرطان پستان

مطالعات نشان داده است در زنان غیر یائسه، چربی احشایی می تواند باعث افزایش خطر سرطان سینه شود.

تا چه میزان چربی زیرپوستی طبیعی است؟

در اکثر موارد، چربی زیرپوستی حدود ۹۰ درصد چربی بدن را تشکیل می دهد. ۱۰ درصد باقیمانده شامل چربی احشایی می شود. روش های مختلفی برای اندازه گیری چربی بدن وجود دارد:

• شاخص توده بدنی (BMI) : BMI چربی بدن شما را بر اساس قد و وزن شما اندازه گیری می کند. میزان ۲۵ تا ۲۹.۹ به معنی اضافه وزن و میزان ۳۰ و یا بیشتر نشان دهنده چاقی است.

برای اطلاعات کامل تر و اندازه گیری BMI خود، می توانید مقاله BMI چیست را مطالعه فرمایید.

• دور کمر: یک متر را دور کمر خود درست بالای استخوان های باسن (معمولاً نزدیک ناف) قرار دهید. برای زنان، ۸۸.۹ سانت و برای مردان ۱۰۱.۵ و بیشتر از آن به این معنی است که در معرض خطرات سلامتی هستید.
• نسبت دور کمر به قد: دور کمر خود را بر قد خود تقسیم کنید. این نسبت باید کمتر از ۰.۵ باشد.

چگونه چربی های زیرپوستی و احشایی را کاهش دهیم؟

برای کاهش چربی های زیرپوستی باید یک سبک زندگی سالم را دنبال کنید. رژیم غذایی خود را تغییر دهید و ورزش را وارد برنامه روزانه خود کنید. علاوه بر این موارد، خواب کافی و کاهش استرس نیز می تواند به کاهش چربی زیرپوستی کمک کند.

کاهش چربی احشایی به ژنتیک، هورمون ها، سن و در خانم ها انجام زایمان بستگی دارد. به طور متوسط زنان به نسب مردان چربی احشایی کمتری دارند اما این موضوع با یائسگی تغییر می کند. راه های متفاوتی است که می توانید چربی احشایی را کاهش دهید که در ادامه به آنها می پردازیم.

روش های کاهش چربی شکمی

رژیم غذایی

سعی کنید کالری دریافتی تان کمتر از میزان کالری که در طول روز می سوزانید باشد. در رژیم غذایی روزانه خود از پروتئین، غلات، لبنیات کم چرب، میوه و سبزیجات استفاده کنید. پروتئین به شما کمک می کند تا در طول روز بیشتر احساس سیری کنید. همینطور میزان مصرف کربوهیدرات، قند، نمک و گوشت قرمز را کاهش دهید.

ورزش

چربی های زیرپوستی برای تولید انرژی نیز استفاده می شوند. با ورزش کردن نیاز بدن به انرژی بالا می رود و مجبور به سوزاندن این چربی ها می شود.

با ورزش های هوازی و قدرتی می توانید این چربی ها را کاهش دهید. همینطور ورزش باعث کاهش چاقی شکمی می شود و حتی اگر وزن کم نکنید، چربی احشایی را از دست داده و توده عضلانی شکم به دست می آورید. در اکثر روزها حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط داشته باشید، مانند پیاده روی سریع یا دوچرخه سواری با سرعت معمولی.

همینطور روش هایی وجود دارد که می توانید در زندگی روزمره خود فعالیت را اضافه کنید برای مثال دورتر از مقصد خود پارک کنید و بقیه راه را پیاده روی کنید، به جای آسانسور از پله ها بروید و در حالی که با تلفن صحبت می کنید بایستید.توجه داشته باشید ورزشی مانند دراز و نشست به ایجاد عضلات شکمی کمک می کند اما تاثیری بر کاهش چربی احشایی ندارد.

خواب کافی

نداشتن خواب کافی باعث افزایش گرسنگی شما می شود و حس نیاز به مصرف کربوهیدرات و غذاهای سنگین و چرب را در شما بالا می برد. کیفیت خواب را می توانید با مصرف وعده های غذایی سبک و همینطور کاهش استفاده از تلفن همراه قبل از خواب بهبود ببخشید. تحقیقات نشان داده اند افرادی که پنج ساعت یا کمتر در طول شب می خوابند، احتمال ایجاد چاقی شکم در آنها بیشتر است . این موضوع در رابطه با زیاد خوابیدن هم صدق می کند. افرادی که بیشتر از ۸ ساعت می خوابند شکم چاق تری دارند.

استرس خود را کاهش دهید

استرس هورمونی به نام کورتیزول را فعال می کند . کورتیزول دستور نگهداری از چربی را به بدن می دهد و به این طریق چربی زیرپوستی را افزایش می دهد.

سیگار را ترک کنید

هرچه بیشتر سیگار مصرف کنید احتمال چاقی شکم شما افزایش می یابد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر اندازه گیری های گفته شده را انجام دادید و سطح چربی شما بالاتر از حد نرمال بود، ما توصیه می کنیم با یک پزشک متخصص صحبت کنید و رژیم مناسب خود را دریافت کنید.

نتیجه گیری

چربی زیرپوستی چربی است که در زیر پوست شما وجود دارد.. سطح بالای چربی زیرپوستی می تواند نشانه ای از وجود میزان بالای چربی احشایی باشد. چربی احشایی در عمق حفره شکم شما قرار دارد و اندام های شما را احاطه کرده است. چربی بیش از حد می تواند اثرات مضری بر سلامت شما داشته باشد. با حفظ یک رژیم غذایی سالم و انجام تمرینات ورزشی منظم، می توانید کالری بسوزانید و چربی زیر پوستی که بدنتان ذخیره می کند را از بین ببرید.